چرا پشه ها افراد آلوده به بعضی ویروس ها را بیشتر نیش می زنند؟ آیا راهی برای کاهش نیش خوردن افراد آلوده و کم کردن توسعه بیماری های عفونی وجود دارد؟ - وبلاگ اسلیم

به گزارش وبلاگ اسلیم، پشه ها کشنده ترین حیوان دنیا هستند. بیش از 1 میلیون مرگ در سال به بیماری های منتقله از پشه، از جمله مالاریا، تب زرد، تب دنگی، زیکا و تب چیکونگونیا نسبت داده می گردد.

پشه ها با عمل به عنوان ناقل ویروس ها و سایر عوامل بیماری زا، بیماری ها را توسعه می دهند. درک بهتر نحوه تعامل ویروس با میزبان ممکن است راهبرد های جدیدی را برای پیشگیری و درمان بیماری های منتقله از پشه ارائه دهد.

جالب است که در مطالعه ای که اخیراً منتشر شد، محققان دریافتند که بعضی از ویروس ها می توانند بوی بدن افراد را تغییر دهند تا برای پشه ها مجذوب نماینده تر شوند و منجر به نیش های بیشتری شوند که در نهایت منجر به انتشار بیشتر ویروس گردد!

پشه ها یک میزبان بالقوه را به وسیله نشانه های حسی مختلف، مانند دمای بدن و دی اکسید کربن بیرون آمده از بازدم، پیدا می نمایند.

بو ها نیز نقش دارند. تحقیقات آزمایشگاهی قبلی نشان داده است که موش های آلوده به مالاریا تغییراتی در بوی خود پیدا می نمایند که آن ها را برای پشه ها مجذوب نماینده تر می نماید.

اما آیا سایر ویروس های منتقله از پشه مانند دنگی و زیکا نیز می توانند رایحه افراد را تغییر دهند تا آن ها را برای پشه ها مجذوب نماینده تر نمایند و آیا راهی برای جلوگیری از این تغییرات وجود دارد؟

برای آنالیز این موضوع، موش های آلوده به ویروس دنگی یا زیکا، موش های سالم و پشه ها را در یکی از سه قسمت یک محفظه شیشه ای قرار داده شدند. بعد جریان هوا از اتاقک موش ها به سمت پشه ها راهنمایی شد، معین شد که پشه های بیشتری ترجیح می دهند به سمت موش های آلوده بروند.

دی اکسید کربن را به عنوان دلیلی برای جذب پشه ها به سمت موش های آلوده مطرح نبود و دانشمندان متوجه این امر شدند. دلیلش این بود که موش های آلوده به زیکا نسبت به موش های غیرآلوده دی اکسید کربن کمتری ساطع می کردند، و موش های آلوده به دنگی همان میران موش های غیرآلوده دی اکسید کربن پخش می کردند. در حالی که پشه ها به سمت موش های آلوده می رفتند.

دانشمندان متوجه شدند که دمای بدن هم عامل موثر در جلب بیشتر پشه ها نیست.

در نهایت نقش بوی بدن آنالیز شد. پس از قرار دادن فیلتری در محفظه های شیشه ای برای جلوگیری از رسیدن بوی موش به پشه ها، محققان متوجه شدند که تعداد پشه هایی که به سمت موش های آلوده و غیرآلوده پرواز می نمایند، یکسان می گردد.

این نشان می دهد که تغییر بوی موش های آلوده رخ می دهد که پشه ها را به سمت خود می کشاند.

برای شناسایی بو، محققان 20 ترکیب شیمیایی گازی مختلف را از رایحه منتشر شده به وسیله موش های آلوده جدا کردند. از این میان، ما سه مورد مهم تر بود.

وقتی این سه را روی پوست موش های سالم و دست های انسان های داوطلب استفاده شد، فقط یکی از آن ها، استوفنون، پشه های بیشتری را در مقایسه با گروه کنترل جذب کرد. محققان متوجه شدند که موش های آلوده 10 برابر بیشتر از موش های غیرآلوده استوفنون فراوری می نمایند.

دانشمندان دریافتند که بو های جمع آوری شده از زیر بغل بیماران تب دنگی حاوی استوفنون بیشتری نسبت به بو های افراد سالم است.

و هنگامی که بوی بیماران تب دنگی را در یک دست داوطلب و بوی یک فرد سالم از سوی دیگر به کار برده شد، پشه ها به طور مداوم بیشتر جذب دست هایی با بوی تب دنگی می شدند.

این یافته ها حاکی از آن است که ویروس های دنگی و زیکا می توانند مقدار استوفنونی را که میزبان خود فراوری و منتشر می نمایند، افزایش داده و آن ها را برای پشه ها مجذوب نماینده تر کند.

چگونه ویروس ها فراوری استوفنون را افزایش می دهند

در مرحله بعد، دانشمندان آنالیز کردند که چگونه ویروس ها مقدار استوفنون جذب نماینده پشه را افزایش می دهند.

استوفنون، در عطر ها استفاده می گردد، اما بعلاوه یک محصول جانبی متابولیک است که معمولاً به وسیله باکتری های خاصی که روی پوست و روده افراد و موش زندگی می نمایند فراوری می گردد. پس شاید ویروس ها با تغییر نوع باکتری روی پوست دارد این کار را می نمایند.

برای آزمایش این ایده، باکتری های پوست یا روده موش های آلوده قبل از قرار گرفتن در معرض پشه ها حذف شد. به طور قابل توجهی جذب پشه موش های آلوده با باکتری های پوستی کمتر، کاهش یافت.

این نتایج نشان می دهد که میکروب های پوست منبع ضروری استوفنون هستند.

هنگامی که ترکیبات باکتری های پوستی موش های آلوده و غیرآلوده مقایسه شد، متوجه شد که یک نوع معمولی از باکتری های میله ای شکل، باسیلوس، فراوری نماینده اصلی استوفنون است و تعداد آن ها در موش های آلوده به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

این بدان معناست که ویروس های دنگی و زیکا توانستند بوی میزبان خود را با تغییر میکروبیوم پوست تغییر دهند.

کاهش بو های جذب نماینده پشه

در نهایت به این فکر کردیم که آیا راهی برای جلوگیری از این تغییر بو وجود دارد؟

در موش های آلوده سطح یک مولکول مهم مبارزه نماینده با میکروب فراوری شده پوست به نام RELMα کاهش می یابد. یعنی که ویروس های دنگی و زیکا فراوری این مولکول را سرکوب نموده و موش ها را در برابر عفونت آسیب پذیرتر می نمایند.

ویتأمین A و ترکیبات شیمیایی مرتبط با آن به شدت فراوری RELMA را افزایش می دهند. بنابراین یک مشتق ویتامین A به موش های آلوده در طول چند روز داده شد و مقدار باکتری های RELMα و باسیلوس موجود در پوست آن ها را مقدار گیری شد، سپس آن ها در معرض پشه ها قرار گرفتند.

موش های آلوده تحت درمان با مشتقات ویتأمین A می توانند سطح RELMα خود را به مقدار موش های غیرآلوده بازگردانند و بعلاوه مقدار باکتری باسیلوس روی پوست خود را کاهش دهند. پشه ها نیز بیشتر از موش های غیرآلوده جذب این موش های آلوده درمان شده، نشدند.

در نهایت نتایج این تحقیق ممکن است به سادگی مقدار نیش خوردن افراد آلوده را کاهش دهد و یاری زیادی به کاهش توسعه بیماری ها کند. کمبود ویتامین A در کشور های در حال توسعه رایج است. این امر به ویژه در کشور های جنوب صحرای آفریقا و آسیای جنوب شرقی، جایی که بیماری های ویروسی قابل انتقال به وسیله پشه شایع است، صادق است.

مقاله را Penghua Wang، استادیار ایمونولوژی دانشگاه کانکتیکات نوشته است.