الهه ناز چه کسی بود؟ - وبلاگ اسلیم

به گزارش وبلاگ اسلیم، سال 1333 خورشیدی بود. مردم در خانه شان پیچ رادیو را باز نموده بودند تا ببینند، جهان دست کیست! یک باره رادیو ایران خبر پخش یک قطعه موسیقی نو با صدای غلامحسین بنان را داد. توده مردم از شنیدن این قطعه به وجد آمدند و تا به امروز الهه ناز هنوز هم یکی از محبوب ترین قطعات موسیقی ایرانی است.

به گزارش ایسنا، 8 اسفندماه سالروز درگذشت زنده یاد غلامحسین بنان است. مردی که هر گاه نامش را می شنوید به احتمال زیاد ملودی الهه ناز در سرتان می پیچد. الهه ناز یک نقطه عطف در زندگی حرفه ای بنان محسوب می گردد. او با خواندن این تصنیف، معروفیت و محبوبیت خود را در قشرهای میانی جامعه توسعه داد و از آن پس علاوه بر مخاطبان خاصش، جمع کثیری از مردم عادی نیز به جمع هواداران بنان و مشتاقان صدای او پیوستند.

الهه ناز چگونه خلق شد؟

آهنگساز الهه ناز اکبر محسنی بوده است و سراینده شعر آن نیز کریم فکور بود. در نهایت روح الله خالقی که رهبر ارکستر انجمن موسیقی ملی در آن موقع محسوب می شد، این قطعه را برای اجرای بنان در همراهی با این ارکستر تنظیم کرد. این تصنیف، چه در زمان اجرای نخستین خود و چه در طی دهه های بعد، همیشه از جمله ترانه های محبوب و پرطرفدار ایرانی محسوب می شده است.

این تصنیف باصدای غلامحسین بنان در آلبوم شاخه گل 1 به بازار آمده بود:

الهه ناز چه کسی بود؟

اکبر محسنی که آهنگساز تصنیف الهه ناز است، قطعه ای موسیقایی می سازد و به کریم فکور سفارش یک شعر بر روی این آهنگ می دهد. اکبر محسنی یک دختر بنام الهه داشت که متولد 1333 بود و به تازگی به جهان آمده بود؛ برای همین به فکور تاکید می نماید که شعرش را با تاکید بر نام الهه بنویسد تا در نهایت اثرش را به یگانه دخترش تقدیم کند.

در نهایت شعر و موسیقی آماده شد که حالا با صدای بنان گیراتر و گرم تر می شد.

چرا الهه ناز محبوب است؟

یکی از علل فراگیر شدن الهه ناز و استقبال از آن میان توده های مردم، بدیع بودن این قطعه بود. اجرای قطعه الهه ناز به وسیله زنده یاد غلامحسین بنان برای مردم تازگی داشت و این در واقع شور و شوق مردم را در روی آوری به کارهای نو نشان می دهد. نوآوری ها و ابتکارات اکبر محسنی که نخستین بار در الهه ناز خود را آشکار ساخت، بعدها در چند تصنیف دیگر از ساخته های او، از جمله انتظار و ساقیا نیز بازتاب پیدا کرد.

نوآوری و ابتکاری که بعضی آن را دستاورد دورانی از زندگی او دانسته اند که در آن، او به عضویت انجمن موسیقی ملی درآمده بود و با موسیقی دانان نوآور همنشینی داشت.

اما از سوی دیگر شاید علت استقبال مردم از ترانه الهه ناز نوع متفاوت کار بنان بود که همین تفاوت باعث استقبال مردم از این ترانه شد؛ زیرا مردم تا آن موقع صدای بنان را در برنامه جدی و یا به عبارتی فاخر گلهای جاویدان از رادیو ایران شنیده بودند که طی این برنامه ها، بنان مبادرت به اجرای برنامه های بسیار فنی و پیچیده در دستگاه های مختلف موسیقی سنتی می کرد. این در حالی است که اجرای او در الهه ناز در عین بداعت و تازگی، بسیار ساده و صریح به نظر می رسید.

بدون شک اجرای سبک دوچهارم که از اندوه ذاتی آواز دشتی کاسته و ترانه را به حال و هوای خاصی سوق داده بود نیز در رویکرد عمومی مردم به این ترانه بی تأثیر نبود.

به این ترتیب، بنان با خواندن تصنیف الهه ناز، معروفیت و محبوبیت خود را در قشرهای میانی جامعه توسعه داد و از آن پس طیف هوادارانش توسعه زیادی پیدا کردند.

پشنگ کامکار (نوازنده پیشکسوت سنتور و عضو گروه کامکارها) درباره این قطعه می گوید: گاهی شنیدن تصنیفی یا ترنمی، روح آدمی را پرداختی جانانه داده با خود به سیر آفاق عرفان و زیبایی می برد و از همین روی می گویند آن موسیقی مراحل تکوین را طی نموده، به تکامل خود رسیده است. مگر می توان تصنیف زیبای الهه ناز استاد اکبر محسنی را با گوش جان شنید و متأثر نشد. به گمان من چندین نسل از شنیدن الهه ناز لذت برده و در خاطر خود ثبت و برای نسل دیگر حفظ خواهند کرد...